Kur hormonet aktivizohen në mosha shumë të herëshme tek fëmijët e tu.
Çfarë do të thotë kjo për të prekurit dhe prindërit – dhe sa pak dimë për shkaqet e fenomenit.
“Duke filluar me ndryshimet e humorit nga super qesharake në totalisht agresive. Ju pastaj pyesni veten se si të merreni me të.”
Çfarë po ndodh në trupin e fëmijëve të tillë? Gjëndra juaj e hipofizës – prodhon para kohe ato që njihen si gonadotropina. Këto hormone sinjalizuese bëjnë që vezoret të lëshojnë estrogjenin e hormonit seksual femëror. Nëse ky proces nuk ndalet, gjinjtë fillojnë të rriten, mitra zhvillohet dhe menstruacionet fillojnë pas rreth dy vjetësh.
Ky zhvillim shoqërohet me një vrull rritjeje që duhet parandaluar shumë shpesh me terapi hormonale. Sidomos te vajzat edhe më të reja se 7 vjeqare, nëse ky fenomen fillon shumë herët, ajo edhe përfundon shumë herët – dhe fëmija i prekur nuk e arrin kurrë madhësinë e tij normale.
Në disa raste, u përdorën edhe hormonet e frenimit. Jo sepse ishte e nevojshme nga pikëpamja mjekësore, por sepse vajza ishin të pushtuara nga situata.
Mjeku Beatrice Kuhlmann – endokrinolog e kupton plotësisht këtë dhe shpjegon eksperiencën e tij personale me pacient, ku thot: “Kur një vajzë në klasën e parë apo të dytë fillon pubertetin, është shumë herët. Në kokën e tyre ata janë ende fëmijë, por biologjikisht pothuajse gra të reja.
Efektet pozitive të trajtimit hormonal ishin po aq të dukshme aq edhe befasuese për shumë pacient. “Shumë gjëra kanë ndryshuar shumë shpejt. Zhvillimi fizik praktikisht u ndal me seancën e parë të terapisë. Ato u bënë më e qetë në përgjithësi dhe flinte shumë më mirë përsëri. Ishte vërtet mbresëlënëse.”
Pas një viti e gjysmë, hormonet mund të ndërpriten. Që atëherë, zhvillimi i pacientes ka qenë sërish normal. Megjithatë, shkaku i pubertetit të parakohshëm është i panjohur. Ndoshta do të mbetet gjithmon i panjohur.
“Në 80 deri në 85 përqind të të gjitha rasteve nuk ka asgjë,” thotë Beatrice Kuhlmann nga praktika Endonet në Bazel. “Në ditët e sotme bëhet mjaft hetime për të siguruar që asnjë tumor i trurit ose pasojat afatgjata të një aksidenti ose meningjiti të mos mungojnë.”
Përgjigjet mund të vijnë një ditë nga Danimarka. Fenomeni “central pubertas praecox” ka qenë në gjurmët në Rigshospitalet në Kopenhagë për dekada dhe ka ndjekur mijëra nxënës shkollash teksa është zhvilluar fillimi i pubertetit.
Studimet e Kopenhagës janë unike në Evropë për sa i përket shtrirjes dhe kohëzgjatjes. Dhe shifrat lejojnë përfundime të qarta: sot studiuesit numërojnë katër raste të pubertetit të parakohshëm për 10,000 fëmijë – dhe flasin për një bum të vërtetë.
“Ne shohim nga 200 deri në 300 vajza të reja në spitalin tonë çdo vit,” shpjegon Anders Juul, kreu i kërkimit endokrinologjik në Rigshospitalet Copenhagen. “Pesëmbëdhjetë vjet më parë, 40-50 vjeç erdhën për këshilla. Pra, kjo është gjashtë herë më shumë sot se sa ishte atëherë.”
Studiuesit danezë gjithashtu kanë një dyshim të qartë pse kjo është: substanca hormonale aktive që thithen vazhdimisht nga mjedisi në përqendrime shumë të ulëta. Matjet treguan se 100 për qind e fëmijëve të shkollës në Kopenhagë kishin ftalate në urinë. Dhe një përqendrim i lartë i këtyre zbutësve lidhej me rritjen e parakohshme të gjoksit dhe më vonë me shfaqjen e qimeve pubike.
Një tjetër hipotezë: Nënat që vijnë në kontakt me plastifikues gjatë shtatzënisë i programojnë foshnjat e tyre, si të thuash, për pubertetin e hershëm.
Një studim në të cilin u ndoqën dy grupe grash lejon përfundimin përkatës. Një grup punonte në serra dhe ishte ekspozuar ndaj rreth 200 pesticideve në kohën kur ata rezultuan pozitivë për shtatzëni. Gratë e grupit të dytë punonin në zyrë pa ekspozuar ndaj pesticideve.
Vajzat e punonjësve të serrës kanë zhvilluar gjoksin një vit më herët se ato të punonjësve të zyrës.
“Ne përshkruajmë vetëm atë që vëzhgojmë në jetën reale,” vë në perspektivë studiuesi. Prandaj, ai heziton të flasë për prova. “Por thellë në zemrën time kam çdo arsye të besoj se substancat aktive hormonale luajnë një rol të rëndësishëm në nxitjen e pubertetit të parakohshëm”.
