Elon Musk ka pasur sukses shumë të madh për prodhimin e automjeteve elektrike dhe lëshimin e raketave, por vetëm të qenët njeriu më i pasur në botë nuk nënkupton që ti mund të zgjidhësh çdo problem në botë.

Max Boot, “The Washington Post”

Musk-u e dëshmoi këtë me shkrimin e tij qesharak të hënën pasdite në Twitter, ku e paraqiti planin e tij personal të paqes për Ukrainën:

1. “Riorganizojini zgjedhjet e rajoneve të aneksuara nën vëzhgimin e OKB-së. Rusia largohet, nëse ky është vullneti i popullit.”
2. “Krimea formalisht pjesë e Rusisë, siç ka qenë nga viti 1783 (deri në gabimin e Khrushchev-it).”
3. “Sigurimi i furnizimit me ujë për Krimenë”
4. “Ukraina mbetet neutrale.”

Ka aq shumë padituri e lajthitje për të gjetur këtu, saqë ato do ta mbajnë “Twitter”-in të zënë për disa ditë. Vërtet, presidenti dhe ministri i Jashtëm i Ukrainës tashmë u përfshinë në këtë përmes shkrimeve në “Tëitter” duke u ankuar për përpjekjen e cekët të Musk-ut për të dhuruar pjesë të vendit të tyre. Është vështirë që të mposhtet reagimi i një llogarie parodish: “Elon Musk duke ndërhyrë në Rusi/Ukrainë që nga koha kur është ekspert i përpjekjeve të dështuara për marrje të kontrollit.”

Me rrezikun për ta ushqyer dashurinë e pangopur të Musk-ut për vëmendje – që është, përfundimisht, e tëra për të cilën bëhet fjalë këtu – ia vlen të theksohet se ajo që e ka propozuar ai nuk është as praktike, as e moralshme. Rusia e pushtoi Ukrainën dhe, sipas ligjit ndërkombëtar, nuk i lejohet që të mbajë referendume për atë se pjesë e cilit shtet do të donin të ishin ukrainasit, qoftë nëse referendumet mbikëqyren nga OKB-ja apo jo. Kjo do të ishte sikur Putini ta pushtonte Alaskën dhe të kërkonte referendum për atë nëse banorët e Alaskës do të donin të ishin përsëri pjesë e Rusisë.

Duke marrë parasysh se sa shumë njerëz janë vrarë ose janë dëbuar në rajonet që Rusia i pushton, nuk është e qartë madje se nga kush do të përbëhej elektorati: a do t’u lejohej votimi ukrainasve që kanë ikur nga sulmi rus? Ukrainasit tashmë e kanë bërë të qartë zgjedhjen e tyre: më shumë se 90 për qind votuan për pavarësi më 1991 dhe dukshëm më shumë se 90 për qind e përkrahin luftën sot. Nuk na nevojitet një referendum për të ditur se pjesë e cilit shtet do të donin të ishin ukrainasit. Ata po e tregojnë këtë duke luftuar për lirinë e tyre me kosto të lartë.

Në mënyrë mjaft të çuditshme, duke marrë parasysh se sa shumë është duke bërë Musk-u për ta ndihmuar Ukrainën me terminalet e tij satelitore “Starlink”, shkrimi i tij gjysmë i pjekur në “Tëitter” e shfaq ndikimin e fshehtë të propagandës ruse. A ishte, vërtet, një gabim që udhëheqësi sovjetik, Nikita Khrushchev, t’ia jepte Krimenë, dikur pjesë e Perandorisë Ruse, Republikës Sovjetike Socialiste të Ukrainës më 1954? Kjo është saktësisht ajo që e mendon diktatori Vladimir Putin, por edhe më 1991, shumica e banorëve të Krimesë votuan për të qenë pjesë e Ukrainës së pavarur. Duhet pranuar, përkrahja për pavarësi ishte shumë më e ulët në Krime (54 për qind) se në pjesën tjetër të vendit për shkak të numrit të madh të rusëve etnikë, por ai referendum kishte pa kufi më shumë legjitimitet se votimi mashtrues që Putini e sajoi më 2014 për ta justifikuar aneksimin e tij të Krimesë. Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara nuk e njohin aneksimin e Krimesë nga Rusia – pse do të duhej ta njihte Musk-u?

Sa i përket pjesës së fundit të planit të Musk-ut për paqe: Ukraina gjithmonë ka qenë neutrale, derisa NATO-ja të mos e pranojë atë si anëtare. Kjo nuk e ndaloi Putinin që ta pushtonte Ukrainën më 2014 dhe përsëri më 2022. Pse një zotim ukrainas për neutralitet do ta parandalonte agresionin e mëtejmë rus në të ardhmen? Në mars, Kievi në të vërtetë bëri ofertë që të qëndronte neutral, nëse kjo gjë do t’i sillte paqe – por nuk funksionoi.

Unë vetëm po e gërvisht sipërfaqen, natyrisht, të problemeve me propozimin e Musk-ut, i cili e shpërfill faktin që Putini sapo aneksoi katër rajone të Ukrainës ku trupat e tij po humbin shpejt territor. Të premten, diktatori rus tha: “Njerëzit që jetojnë në Luhansk e Donetsk, në Kherson e në Zaporizhia, janë bërë qytetarë tanë, përgjithmonë.” Çfarë e bën Musk-un të mendojë se Putini do të hiqte dorë nga ky zotim thjesht për shkak se populli a atyre rajoneve do të votonte për të mbetur pjesë e Ukrainës? Putini kurrë nuk e ka respektuar rezultatin e demokracisë në Rusi, Ukrainë ose në ndonjë vend tjetër. (Në të vërtetë, fjalimi i tij të premten përfshiu një ankesë të gjatë për atë se sa e tmerrshme është demokracia.)

Përderisa Musk-u dukshëm di pak për Ukrainën, ia jap meritat për qëllimet e mira. Është e dhimbshme që lufta të shihet lufta duke vazhduar, me kosto të madhe për jetën njerëzore, dhe është e frikshme që të dëgjohen kërcënimet e Putinit për përdorimin e armëve bërthamore. Kjo mund të çojë te një impuls të natyrshëm për t’u përpjekur për ta “zgjidhur” problemin – për t’u përpjekur për të gjetur njëfarë formule magjike që do t’i kënaqte të dyja palët dhe që do të sillte paqe. Sidoqoftë, nëse ajo formulë ekziston, tashmë do të ishte zbatuar.

Lufta ndodh, kur të paktën njëra palë mendon se nuk ka rrugë paqësore për t’i adresuar kërkesat e saj. Në këtë rast, ekziston një mosmarrëveshje themelore mes Putinit dhe popullit të Ukrainës. Ukrainasit mendojnë se kanë të drejtë të jenë komb i pavarur me raporte miqësore me Perëndimin. Putini nuk mendon kështu. Siç ka bërë shpesh të qartë, ai e sheh Ukrainën si provincë të Rusisë që duhet të ribashkohet me mëmëdhenë me forcë.

Lufta do të përfundonte sot, nëse Putini thjesht do të hiqte dorë nga ëndrrat e tij imperialiste. Sidoqoftë, deri ta bëjë këtë, luftimet do të vazhdojnë – dhe ofrimi i planeve të paqes që i shërbejnë vuajtjeve të imagjinuara të Putinit nuk bën asgjë për ta afruar paqen.