Shkencëtarët në Korenë e Jugut kanë shpallur një rekord të ri botëror për kohëzgjatjen e mbajtjes së temperaturave prej 100 milionë gradë Celsius – shtatë herë më të nxehta se bërthama e diellit – gjatë një eksperimenti të shkrirjes bërthamore. Arritja shënon një hap të rëndësishëm në avancimin e teknologjisë së shkrirjes bërthamore, e paralajmëruar si një zgjidhje e mundshme për nevojat për energji të pastër.
Shkrirja bërthamore synon të përsërisë reaksionet e diellit dhe yjeve të tjerë, duke shkrirë së bashku dy atome për të çliruar sasi të mëdha energjie. I konsideruar si kulmi i zgjidhjeve të energjisë së pastër, shkrirja ka potencialin të sigurojë energji të pakufishme pa ndotjen e karbonit që ngroh planetin. Megjithatë, zotërimi i procesit në Tokë është jashtëzakonisht sfidues.
Metoda më e zakonshme për të arritur energjinë e shkrirjes përfshin një reaktor në formë donuti të quajtur tokamak në të cilin variantet e hidrogjenit nxehen në temperatura jashtëzakonisht të larta për të krijuar një plazmë.
Si-Woo Yoon, drejtor i Qendrës së Kërkimeve KSTAR në Institutin Korean të Energjisë së Fusionit (KFE), theksoi rolin vendimtar të temperaturës së lartë dhe plazmës me densitet të lartë, të afta për të mbajtur reaksione për periudha të gjata, në formësimin e së ardhmes së reaktorëve të shkrirjes bërthamore.
Mbajtja e këtyre temperaturave të larta “nuk ka qenë e lehtë për t’u demonstruar për shkak të natyrës së paqëndrueshme të plazmës me temperaturë të lartë”, tha ai për CNN, prandaj ky rekord i fundit është kaq domethënës.
KSTAR, pajisja kërkimore e shkrirjes e KFE, të cilës i referohet si një “diell artificial”, arriti të mbajë plazmën me temperatura 100 milionë gradë për 48 sekonda gjatë testeve midis dhjetorit 2023 dhe shkurtit 2024, duke mposhtur rekordin e mëparshëm prej 30 sekondash të vendosur në 2021.
Shkencëtarët e KFE ia atribuuan këtë arritje rregullimeve në proces, duke përfshirë përdorimin e tungstenit në vend të karbonit në devijuesit, të cilët nxjerrin nxehtësinë dhe papastërtitë e krijuara nga reaksioni i shkrirjes.
Synimi përfundimtar është që KSTAR të jetë në gjendje të mbajë temperaturat e plazmës prej 100 milion gradë për 300 sekonda deri në vitin 2026, një “pikë kritike” për të qenë në gjendje të rrisë operacionet e shkrirjes, tha Si-Woo Yoon.
Puna e kryer nga shkencëtarët në Korenë e Jugut do të kontribuojë në avancimin e Reaktorit Eksperimental Ndërkombëtar Termonuklear (ITER) në Francën jugore. ITER, i njohur si tokamak më i madh në botë, përpiqet të demonstrojë qëndrueshmërinë e energjisë së shkrirjes.
Puna e KSTAR “do të jetë një ndihmë e madhe për të siguruar performancën e parashikuar në funksionimin e ITER në kohë dhe për të avancuar komercializimin e energjisë së shkrirjes”, tha Si-Woo Yoon.
Ky njoftim i shton një sërë përparimesh të tjera të shkrirjes bërthamore.
Në vitin 2022, shkencëtarët në Facilitetin Kombëtar të Ndezjes së Laboratorit Kombëtar Lawrence Livermore në Shtetet e Bashkuara, bënë histori duke përfunduar me sukses një reaksion të shkrirjes bërthamore, i cili prodhoi më shumë energji sesa u përdor për të fuqizuar eksperimentin.
