Njëra prej ngjarjeve kryesore politike në vend, ku ftesa e ka një rëndësi të madhe, është festa që Ambasada Amerikane e organizon çdo vit, për nder të 4 korrikut, ditës së pavarësisë së këtij shteti.

Shkruan: Berat Buzhala

Njëra prej ngjarjeve kryesore politike në vend, ku ftesa e ka një rëndësi të madhe, është festa që Ambasada Amerikane e organizon çdo vit, për nder të 4 korrikut, ditës së pavarësisë së këtij shteti.

Në këto 22 vjet të pasluftës, sa herë që është organizuar kjo festë, gazetarët dhe politikanët pëshpëritnin “a të kanë thirrë ty amerikanët”, ose “filanin nuk e kishin thirrë”.

Ftesë tepër e rëndësishme. Ajo ftesë ishte një lloj legjitimimi i pozicionit tënd në shoqëri. Ftesa nuk ka ardhur nëse ke qënë i hetuar për korrupsion, nëse ke qënë në listë të zezë, nëse je treguar destruktiv në politikëbërje ose gazetari.

A ishte kjo çdo herë e saktë dhe meritore? Vështirë të thuhet. A ishte interesante si metodologji për të parë se ylli i kujt po rritet e ylli i kujt po bie? Po.

Për shembull rasti i parë interesant që na kishte bërë shumë përshtypje, e ku një politikan i profilit të lartë ishte lënë jashtë listës së ftesës, kishte ndodhur këtu e 16 vjet më parë. Kryetari i Kuvendit të Kosovës, Nexhat Daci, ishte përfshirë në një debat me një ambasador amerikan, bile kishte thënë në atë kohë që ambasadori amerikan, Philip Goldberg, ishte veçse një qytetar i Amerikës dhe asgjë më tepër.

Se çfarë qytetari amerikan ishte Goldberg, i thjeshtë apo i përbërë, Nexhati Daci e kishte mësuar shumë shpejt. Nuk i kishte munguar vetëm ftesa nga amerikanët. Shumë shpejt ai ishte shuar politikisht. Njerëzit nuk donin të asocioheshin me të, kurse qytetarët ia hoqën mbështetjen.

Sivjet ishte hera e parë, pas dy vitesh pandemi, që Ambasada e organizoi festën tradicionale. Ndoshta nuk është e tepërt të themi se çfarë ambienti spektakolar është bërë përreth objektit më të rëndësishëm në vendin tonë. Nuk janë të paktë njerëzit që kanë thënë që sa herë që dëshpërohen me Kosovën, kur bëhen gati të ikin prej këtu, arsyeja e fundit që i ndal ta bëjnë një gjë të tillë, është kur e shohin Ambasadën. Përmasat e saj, arkitektura, hapësira, janë një lloj sigurie në vetvete. Kur kishte filluar të ndërtohej dhe kur është përfunduar, shumë veta patën thënë që “amerikanët nuk e kanë ndërmend të largohen prej vendit tonë”, dhe kjo po që ishte një gjë e mirë.

Të premten festa ishte madhështore. Qindra të ftuar. Thuhej që ishin rreth 1000 tyresh. Ne që kishim ftesa, që takoheshim me njëri-tjetrin para derës e tundnim nga pak kokën sikur dëshironim të thoshim “po po, edhe unë jam këtu”. Ndoshta ky fare nuk është qëllimi i atyre që na ftojnë, por tash ne e kemi ndërtuar këtë tregim. Ne kemi vendosur të themi që pas kësaj ftese ne jemi dikushi në këtë vend. Gati-gati jemi në gjendje që t’i themi njëri-tjetrit “si je koleg”.

Eh tash, arsyeja përse fillova të shkruaj për këtë fenomen, nuk ishte kjo, por ndryshimet që i pashë. Nëse në vitin 2019, kur për herë të fundit ishte organizuar kjo festë, do të kisha rënë në komë, e do të isha zgjuar këtë vit kur u organizua prapë, nuk do t’u kisha besuar syve.

Për vite të tëra, ndoshta prej vitit 2008, figurë qendrore, pas ambasadorit amerikan, ka qenë Presidenti Thaçi. Ka qenë edhe në vitin 2019. Dhe jo vetëm Thaçi. Enturazhi i tij, këshilltarët e tij, ekipi i tij, pothuajse e konsideronin veten si mikpritës në këtë ngjarje, e jo si mysafirë.

“Këta të Vetëvendosjes nuk i kishin thirrë” – dëgjohej shpesh kjo fjali, gati tallëse, prej atij ekipi.

Në kohën e ftohjes së madhe LVV – Ambasadë, të vetmit që arrinin të filtroheshin disi brenda oborrit ishin krahu i FER-it në krye me Shpend Ahmetin, meqë ishte edhe kryetar i Prishtinës. Tek-tuk edhe Visar Ymeri. Duke qenë që nuk merrnin ftesa dhe ngelnin jashtë Elitës Politike, Albini me shokë i tallnin ata që ishin brenda, duke i quajtur servilë të Ambasadës dhe se këta vetë nuk bënin kompromis për të ardhmën e Kosovës vetëm për një ftesë. Kurse, këta që ishin brenda, Thaçi me shokë, ishin të bindur që Albini me të vetët përgjithmonë do të ngelin jashtë atyre mureve.

Bekim Çollaku, Vlora Çitaku, Abelard Tahiri, etj., aq shumë i kishin raportet e konsoliduara me Ambasadën, sa ishin në gjendje të flisnin për festën e 4 korrikut, sikur për festë të Bajramit. “Festa jonë”. Edhe gjuha e tyre trupore fliste shumë. Ndoshta arrogant nuk është cilësim adekuat për ta, mirëpo vetëbesimin e kishin në qiell. Se si ecnin, se si flisnin, se si shkonin te ambasadori amerikan, se si e preknin atë ose bashkëshorten e tij në supe, bëhej me aso lehtësie, sikur unë kur jam në ndonjë dasëm në fisin tim, që i shkoj nga mbrapa ndonjë kushëriri. Unë sot e kësaj dite druhem kur e takoj edhe ambasadorin e Sllovakisë, e lëre më atë të Amerikës. Këtij të fundit mundësia e vetme që t’i shkoj pa ftesë është nëse jam i dehur tapë.

Në festën e fundit, atë të së premtes, dinamika kishte ndryshuar. Krahu i PDK-së që ishte ftuar në Ambasadë dukej më i palumtur. Nuk ishin më ekskluzivë, nuk ishin më si në shtëpinë e tyre, kurse pushtetin e ri që po argëtohej në binë me ambasadorin e shikonin me njëfarë përbuzje dhe njëfarë sekëlldie. Në njërën anë dëshironin të thoshin që “këto lojëra fëmijësh nuk na bëjnë më përshtypje”, por në anën tjetër të qenët mysafirë të klasit të dytë i lëndonte. Pushteti është endorfinë e rrezikshme. Zbrazëtia që ta shkakton humbja e tij është edhe më e rrezikshme. Me pasë e mos me pasë është gjendje dëshpëruese.

Ky ishte akti i parë i shfaqjes në Ambasadën Amerikane. Akti i parë kishte dëshpërim dhe pikëllim brenda vetes. Mungonte komedia. Po flasim për njerëz të thyer dhe të braktisur, sado që edhe në këtë tragjedi mund të gjesh grimca humori. Mirëpo, duke ua respektuar situatën në të cilën ndodhen, humbjen e pushtetit pas 15 vitesh, duhet t’i kursejmë.

Akti i dytë i kësaj shfaqjeje mund të përshkruhet si komedi. Rolin e PDK-së të para disa vitesh e kishte uzurpuar nomenklatura e re politike – Lëvizja Vetëvendosje. Prezenca e Mefailit, Hekuranit, Liburnit, Dimalit dhe serviliteti i tyre përballë çdokujt që fliste anglisht për mua ishte një film që e kisha parë, sado që dukej sureale. Ata që para disa kohëve e akuzonin si pakurrizor çdokënd që i përgjigjej pozitivisht ftesës për në Ambasadë, ata që flisnin në emër të popullit, që e sulmonin çdokënd që e mbante një gotë verë të kuqe në dorë si njeri i elitave, tash e kishin kërrusur kurrizin dhe po nxitonin një minutë e më përpara t’ia zgjatnin dorën ambasadorit. Pamja e Mefailit në këtë ngjarje është e papërshkrueshme.

Nuk e kam talentin e duhur për ta shndërruar në shkronja atë që e kam në kokë. Vetëm mund të them që Mefi e kishte një dëshirë që të dukej edhe më i gjatë sesa është, në mënyrë që të shihej prej çdo cepi të oborrit të Ambasadës që lartmadhëria e tij ishte prezent aty. Në anën tjetër, gjatësia ishte problem për Dimalin. Për ta kompensuar hendikepin fizik, deputeti i ri i LVV-së po qarkullonte shumë në mes të mysafirëve. Brenda disa minutash e pashë tri-katër herë, anipse kishte qindra vetë në atë hapësirë. Nëse flasim me gjuhën e zëvendësministrit të Drejtësisë, Dimali po lëvizte me shpejtësinë e vajit në tepsi. Nën regjimin e ri, vaji dhe tepsia janë njësi zyrtare dhe e vetme e matjes së shpejtësisë.

Sigurisht që nuk ishte çdo gjë identike. Kishe dallime në mes të PDK-së së vitit 2008 dhe LVV-së së vitit 2022. Shefat e këtyre dy subjekteve dallojnë. Hashim Thaçi kur fliste për këtë festë amerikanëve u tregonte diçka për Kosovën, kurse Albin Kurti doli në binë dhe u tregoi amerikanëve diçka për Amerikën.

Vetëm para dy-tri vitesh, kjo rokadë do të mund të dukej e pabesueshme. Tash njëri ka përfunduar në burg, e tjetri në Ambasadë.

Të parët nuk e kanë ditur rregullin e parë: nuk janë sharmi dhe shkathtësia faktorët kryesorë për t’u futur brenda hapësirave të atij objekti të mrekullueshëm. Janë votat.