Vrasjet e fundit që kanë ndodhur në Kosovë i kanë tronditur qytetarët të cilët e kanë ndier deri në palcë dozën e frikës, duke e krijuar bindjen se siguria e tyre është cënuar si në rrugë, kafene, shkolla e madje edhe në shtëpitë e tyre, shkruan InfoSot.

Kjo pasiguri e qytetarëve në veçanti është bërë alaramante në 10 ditëshin e fundit ku vrasjet kanë ndodhur shumë shpesh pothuajse çdo ditë, dukuri kjo e cila ka prekur prej moshave të mitur, gratë, por duke mos kursyer së fundi edhe uniformën e policisë.

Por si vlerësohen këto ngjarje tragjike në aspektin sociologjik sikurse edhe në spektrin e sigurisë dhe cilët mund të jenë faktorët që po prodhojnë këto fenomene, për InfoSot kanë dhënë përgjigje sociologët dhe profesorët e sigurisë.

Sociologu Fadil Maloku ka thënë se shoqëritë shqiptare gjithandej, ende janë nën ethet e procesit të tranzicionit, që nenkupton një gjendje “vetëkërkimi” dhe adaptimi kolektiv me vlerat e reja, që shkaku i mungesës se një mekanizmi të kontrollit social e politik, po keqkuptohen dhe po keqinterpetohen.

“Ky konstatim vlen sidomos për gjeneratat e adoleshentëve, apo si po i quajnë “gjenerata e “Tik -tokut”, të cilët duke u bazuar në dinamikat e imponimit të vlerave të reja sociale, dhe duke dashur që ta kompenzojnë protagonizmin e tyre infantil, ushtrojnë veprime të dhunës sipas “projeksioneve” të mosdurimit dhe mostolerancës”, ka theksuar Maloku.

Derisa sipas tij, faktorët qe i krijojnë këto paradispozita janë të ndryshme dhe shumë dimensionale, e ku të ndryshme themi shkaku se modelet e sjelljeve në periudhën e transicionit tentojnë të bëhen realitete edhe në jetën private.

“Këtë proces të sjelljeve indolente tek të rinjët e “ndihmojnë” padyshim edhe procesi i shpejtuar i “shkurorëzimit” me vlerat tradicionale familjare”, theksoi Maloku duke shtuar se familja në shoqëritë shqiptare është duke u shthurur pa asnjë kontroll.

Kurse profesori i shkencave të sigurisë, Avni Islami lidhur me vrasjet e fundit ka theksuar se këto kanë ndodhur në një qark kohor të shkurtër por që secila prej tyre ka ndodhur në lokacione të ndryshme dhe asnjëra prej tyre nuk ndërlidhen me njëra-tjetrën.

“Katër vrasjet e fundit dhe një vetëvrasje në vendin tonë kanë ndodhur brenda një qarku kohor të shkurtër dhe si të tilla asnjëra prej tyre nuk janë të ndërlidhura me njëra-tjetrën sikurse edhe motivet i kanë të ndryshme”, tha Islami.

Sipas tij, vrasjet po ndodhin ngase faktori kryesor i tyre janë armët të cilat ilegalisht i kanë në përdorim qytetarët, dhe ku fatkeqësisht edhe të miturit po arrijnë t’i posedojnë.

Ai ka shtuar që në bazë te statistikave të fundit, janë mijëra armë pa leje që i kanë në përdorim qytetarët, prandaj mekanizmat e sigurisë duhet të bëjnë çmos që këto armë të futen nën kontroll, në mënyrë që të vije gradualisht edhe të parandalimi i këtyre tragjedive në Kosovë.

Por që vrasjet e fundit i kanë trazuar në mas të madhe edhe qytetarët, tregon më se miri edhe vetë gjendja emocionale e këtyre të fundit.

Asllan Gashi, qytetar nga Prishtina, ka thënë për InfoSot se dukuria e fundit e vrasjeve e ka shqetësuar tejmase, që sipas tij, edhe kur po del në rrugë po ec me drojë se mos po i ndodh ndonjë e keqe.

“Vrasjet e fundit që kanë ndodh në vendin tonë janë alarmuese, ngase janë privuar nga jeta jo vetëm të rritur por edhe të mitur e madje edhe gra e tash së fundi edhe policë”, tha mes tjerash ai.

Sipas tij, është për keqardhje se si këto tragjedi kanë ndodh pjesa ma e madhe e tyre në muajin e madhërishëm të Ramazanit dhe në kohë festash, andaj është koha e fundit që këto pamje të frikshme të marrin fund.

E vrasja e parë që ka tronditur jo vetëm Vushtrrinë por edhe me gjerë ishte ngjarja  e 19 vjeçarit i cili u privu nga jeta nga një moshatar i tij.

Ardit Zymeri u privu nga jeta nga Bleon Dibrani në mbramjen e 24 marsit në Vushtrri, e që ky i fundit pas arrestimit edhe e ka pranuar fajësinë.

Derisa një ditë pas, ndodhi përsëri një vrasje dhe vetëvrasje në Stanovc të Vushtrrisë, ku u privu nga jeta një grua dhe dorasi bëri vetëvrasje. Arsim Morina e privoi nga jeta Nexhmie Musliu – Haradinin brenda një nenkalimi në fshatin Stanovc të Vushtrrisë.

Kurse një vrasje e një plagosje ndodhën pastaj edhe në Prishtinë pas kohës së iftarit, ku viktima nga kjo ngjarje u raportua se ishte aksidentale në një kafene.

Naser Gashi u privu nga jeta nga një breshëri automatiku brenda një kafeneje në Prishtinë, derisa i plagosur nga ky rast mbeti Miftar Miftari.

Përderisa e fundit e cila tronditi opinionin por edhe vetë uniformën e policisë ishte vrasja e rreshterit të policisë në hyrjen e banesës së tij në Kaçanik.

Rreshteri nga Policia e Kosovës, Muhamet Lika u vra në mesnatën e të martës me 1 prill, derisa po kthehej nga puna në hyrje të banesës së tij në Kaçanik, ku në drejtim të tij thuhet se janë shkrepur katër plumba.

Vrasja e tij sipas provave të para nga Prokuroria në Ferizaj u bë nga dy persona, të cilët janë parë nga kamerat e sigurisë duke ikur nga vendi i ngjarjes, e të cilët ende nuk janë identifikuar duke mbetur në arrati.

E sipas statistikave të Policisë së Kosovës, të prezantuara në dhjetor të vitit 2024, thuhet se brenda vitit 2024 kanë ndodhur 17 vrasje në Kosovë, derisa numri më i madh i vrasjeve ishte në vitin 2023 me gjithsejt 29 vrasje.

Derisa sipas këtyre statistikave, rastet e dhunës në familje kanë shënuar rritje për 6 për qind duke u regjistruar 2 mijë e 387 raste, nga 2 mijë e 251 raste sa ishin regjistruar në vitin paraprak.

E gjithnjë sipas këtyre statistikave nga Policia ka pasur ulje të municionit të konfiskuar për 19 për qind, kurse rritje të armëve të konfiskuara për 23 për qind.

Përderisa sipas të dhënave nga “Small Arms Survey”, Kosova renditet e 12-ta në Evropë për numrin e armëve në posedim civil, me një raport prej 23.8 armësh për 100 banorë.

Prandaj në rang global, Kosova zë vendin e 21-të.

Këto të dhëna ofrojnë një pasqyrë të rëndësishme për nivelin e armatimit në shoqëri dhe mundësitë për politika të menaxhimit të armëve.

Statistikat për Kosovën:

Armatim civil total: 436,000 armë.

Armë të regjistruara: 43,206 armë.

Armë të paregjistruara: 392,794 armë

Andaj nga kjo analizë, shihet se pjesa dërrmuese e armëve në Kosovë është e paregjistruar, duke përbërë rreth 90% të totalit të armëve civile dhe si e tillë paraqet një sfidë serioze për autoritetet e rendit dhe sigurisë në vend, duke marrë parasysh implikimet për krimin dhe stabilitetin social. /InfoSot