“Që nga mesnata e 31 dhjetorit, qytetarët e Kosovës janë lejuar të hyjnë pa viza në Bashkimin Evropian.” Ky lajm i Vitit të Ri është pritur prej kohësh me padurim në shtetin më të vogël dhe më të ri të Evropës me 1.8 milionë banorë. E megjithatë me gëzim vjen zemërimi.
Pse Kosova duhej të priste kaq gjatë për këtë lajm? Banorët e saj, të cilët ishin shtypur nga Serbia për dekada dhe i pengonte të udhëtonin lirisht, duhej të përjetonin se asgjë nuk ndryshoi në situatën e tyre edhe pas luftës së NATO-s kundër Serbisë në vitin 1999 dhe administratës së OKB-së deri në vitin 2008, pra deri në shpalljen e pavarësisë.
Vetëm 25 vjet pas përfundimit të sundimit serb përmes Luftës për Pavarësi dhe 16 vjet pas njohjes diplomatike të vendit, kosovarët tani lejohen të udhëtojnë pa viza në zonën Shengen deri në 90 ditë brenda një periudhe 180-ditore.
Kosova, me 1.8 milionë banorë, është e fundit nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor për të cilat ka hyrë në fuqi ky lehtësim udhëtimi. Vende të tjera si Moldavia, Gjeorgjia dhe Ukraina e kishin marrë këtë të drejtë shumë më herët. Pyetja se pse ky diskriminim ndaj kosovarëve vazhdoi kaq gjatë nuk ka marrë ende një përgjigje të plotë.
Kundër reformës së vizave
Një arsye për këtë është se pesë anëtarë të BE-së – Qiproja, Greqia, Rumania, Sllovakia dhe Spanja – janë shprehur kundër reformës së vizave. Deri më tani, këto pesë shtete anëtare të BE-së nuk e njohin pavarësinë e Kosovës, para së gjithash për arsye politike të brendshme.
Në të gjitha këto vende ka aspirata për pavarësi nga grupet individuale etnike: në Spanjë midis katalanasve dhe baskëve, në Rumani midis grupit etnik hungarez në Transilvani dhe në Sllovaki gjithashtu midis hungarezëve në jug të vendit.
shfaqje
Ka konflikte të vazhdueshme mes turqve dhe grekëve në Qipro. Në Greqi njerëzit kanë frikë nga minoriteti shqiptar dhe sllavo-maqedonas. Nëse Kosova njihet diplomatikisht, ekziston ende frika se përpjekjet për pavarësi do të intensifikohen.
Por ka edhe shqetësime të politikës së jashtme, veçanërisht në Greqi dhe Qipro. Një pjesë e madhe e shoqërive të krishtera ortodokse solidarizohen me “vëllezërit serbë” dhe madje simpatizojnë udhëheqjen nacionaliste serbe. Me mbështetjen e Rusisë, edhe pjesë të OKB-së u bënë pro-serbe dhe anti-kosovare. Por partitë e djathta ekstremiste dhe populiste të krahut të majtë në BE gjithashtu mbështesin këtë kurs pro-serb.
Frika nga migrimi
Hyrja në fuqi e lehtësimit të udhëtimit u bllokua prej vitesh nga Franca dhe Holanda, të cilat kishin frikë nga një valë e re migrimi. Forcat radikale të krahut të djathtë në këto vende paralajmëruan kundër punëtorëve kryesisht myslimanë nga Kosova. Megjithatë, qeveria e vogël shtetërore tani ka arritur të zbatojë lehtësimin e vizave.
Kosova u mbështet kryesisht nga Gjermania, e cila dëshiron të rekrutojë punëtorë të zënë në sektorin e infermierisë dhe kujdesit mjekësor. Përveç kësaj, punëdhënësit në vendet veriore të BE-së zbulojnë se punëtorët kosovarë kanë aftësi të mira gjuhësore dhe janë jashtëzakonisht të adaptueshëm. Megjithatë, lehtësimi i vizave nuk do të thotë se kosovarët mund të punojnë menjëherë. Sipas Komisionit të BE-së, Kosova tashmë i kishte përmbushur të gjitha kërkesat për hyrje pa viza në zonën Shengen në vitin 2018.
